ذهن یک طرفه
گاهی احساس می‌کنید که هر قدر هم به سختی تلاش کنید، نمی‌توانید فکر خاصی را از ذهنتان بیرون برانید. آن فکر ممکن‌است فکری #نگران_کننده باشد که ذهنتان با بیدار کردن شما در میانه‌ی شب یا آشفته کردن‌تان در محل کار، بارها و بارها تکرار می‌شود.
شاید کلمات زشتی را همراه با عصبانیت به یک دوست یا عضوی از خانواده‌تان گفته‌اید که موجب شکل‌گیری این فکر عذاب‌آور شده است. آن فکر می‌تواند فکری هراس‌آور باشد، شبیه ترس از صحبت در جمع، سوار هواپیما شدن یا رفتن به مراسمی اجتماعی.
فکر ممکن است حتی احساس وسواس به همراه داشته باشد، به طوری که به حالت مسلط ذهنی تبدیل شود و هر چیز دیگری را که در واقعیت رخ داده است، تحت‌الشعاع قرار دهد. وقتی ذهنی یک طرفه دارید، توجه به تجربه‌های دیگری که ممکن است رخ دهند، بسیار مشکل است.
اما شما قادر به آموختن مهارت کنترل این افکار هستید. می توانید انتخاب کنید که بیاموزید وقتی ذهنتان درگیر فرایندی منفی، قضاوتی یا آشفته‌کننده است، به احساسات، ادراکات و افکار دیگری توجه کنید. این در واقع مهارت هشیار بودن است.
هشیار بودن می‌تواند به شما کمک کند از فکری که آزارتان می‌دهد، آگاه باشید. برای نمونه، اگر فکر هراس‌آوری دارید، می‌توانید توجه کنید چه چیز دیگری اکنون در جریان است. ممکن است به آسمان نگاه کنید و متوجه ابرها، روشنایی یا تاریکی آسمان شب شوید.
در واقع این عمل حذف افکار ناراحت کننده و معطوف کردن توجه به موارد جاری دیگر در اطراف‌تان است. به این ترتیب دریچه‌ی ذهنتان را به روی مواردی جایگزین باز می‌کنید.
اگر اخیراً فکری دارید که شما را آزار می‌دهد، آن فکر را برای تمرین آگاهانه‌ی زیر به ذهن بیاورید. اگر هم‌اکنون فکری ندارید که آزارتان دهد، این تمرین را با یادآوری فکر آزاردهنده‌ی قبلی انجام دهید. با این تجربه‌ی ذهنی، به کارگیری مهارت‌های‌تان برای شما آسان‌تر می‌شود...
ادامه دارد...
دکتر مهدی قاسمی
روانپزشک و رواندرمانگر
