دکتر مهدی قاسمی
روانپزشک و رواندرمانگر
🔶 احساس من چیست؟
در بسیاری از اوقات ، حتی در مراجعان تحصیل کرده، متوجه عدم درک صحیح آنها از احساسات خویش می شویم. و ناچاریم زمانی را صرف کنیم تا تفاوت بین احساس و فکر را برای او توضیح دهیم. شاید یکی از دلایل این امر سرکوبی احساسی موجود در فرهنگ اکنون ایران باشد. اینکه خیلی از اوقات از بیان احساس خویش به جهت نگرانی از جایگاه اجتماعی و مورد قضاوت واقع شدن، خودداری می کنیم.
🔶 چه باید کرد؟
به نظر می رسد یکی از راهکارهای اساسی حل این مشکل ریشه در دوران کودکی دارد. و اگر آموزش نگرش احساسی در دوران کودکی به درستی انجام شود، کودکان و نوجوانان به بینش صحیح در مورد احساسات خود دسترسی پیدا میکنند، و این مشکل در بزرگسالی کم رنگ تر خواهد شد.
🔶 راهکار:
یکی از راهکارهای ایجاد بینش احساسی در کودک و درک تاثیر عملکرد او بر احساسات دیگران، داستان است. کودکان به واسطه علاقه بسیاری که به داستان، فیلم و کارتون دارند در سنین مشخصی تاثیر پذیری فراوانی از این امور دارند که این مهم فرصتی طلایی را در اختیار درمانگر قرار می دهد.
🔶 درمانگر هنگام تماشای کارتون می تواند صدای تلوزیون را کاملا قطع کند و از کودک بخواهد از طریق تماشای حرکات غیرکلامی بازیگران یا شخصیت های کارتون، احساس آنها را حدس بزند. و سپس یکبار دیگر همان صحنه را به همراه صدا با کودک تماشا کند و در مورد پیشبینی های کودک با او صحبت کند.
🔶 حتی می توان از کودک خواست در کنار شخصیت های داستانی در کتاب داستان اش، با نقاشی صورتک های گوناگون که بیانگر احساسات مختلف هستند، برداشت خود را از احساس آنها بیان کند.
🔶به نظر می رسد درمانگر حوزه کودک و نوجوان باید خودش نیز از فیلم ها و کارتون های روز اطلاع داشته باشد، و از کودک بخواهد عنوان کند کدام شخصیت در فیلم مورد علاقه اش احساس نزدیکی بیشتر در او ایجاد می کند. این می تواند به درک بیشتر کودک توسط درمانگر کمک کند.
🔶 مطالعات مطرح می کنند کودکانی که به همراه والدین خود کارتون تماشا می کنند و در مورد داستان و شخصیت های آن با والد خویش صحبت می کنند از هوش هیجانی بیشتری برخوردار هستند.
🔶 البته این موضوع در نوجوانان اندکی متفاوت است. نوجوانان ارتباط ضعیف تری را در شروع درمان با درمانگر برقرار می کنند. لذا یکی از تکنیک هایی که می توان استفاده کرد پرس و جو در مورد موسیقی مورد علاقه یا خواننده مورد علاقه آنهاست(در اینجا نیز لازم است درمانگر از حوزه موسیقی در گستره فرهنگی جامعه خویش مطلع باشد) آنچه من انجام می دهم این است، که از نوجوان می خواهم نام خواننده و آهنگی که خیلی به آن علاقه دارد را بگوید. بعد به مدد اینترنت متن آن آهنگ را در اختیار او قرار می دهم. سپس از او می خواهم مشخص کند نسبت به کدام قسمت ترانه احساس نزدیکی می کند، یا کدام قسمت زبان حال اوست؟
